تاریخچه سری Grand Theft Auto – از پیدایش یک باگ تا پرفروش‌ترین سرگرمی دنیا

مسلما هیچکدام از ما تجربه عناوین خاصی را که بخشی از خاطراتمان شدند فراموش نمی‌کنیم. Grand Theft Auto یا GTA از مجموعه بازی‌هایی است که به‌طور ناگهانی در جهان طلوع کرد و بسیاری را تحت تاثیر قرار داد. خورشید درخشانی که در زیر ابرها پنهان مانده بود، ابرها را کنار زد و خودش را به همگان نشان داد تا گرمی بخش بسیاری از گیمرهایی که خسته از چارچوب‌های تکراری بودند شود. هرچند عناوین دیگری چون شنمو هم در اواخر دهه ۹۰ میلادی با جزئیاتی تحسین برانگیزتر وجود داشتند اما شیوه مدیریتی و انتشار صحیح سبب شد تا GTA در خاطر گیمرها بماند. در این تاریخچه قصد داریم سفر دور و دراز فرانچایز Grand Theft Auto را با شما به اشتراک بگذاریم. در ادامه با گیم تک همراه باشید.

Grand Theft Auto

در دهه ٩٠ میلادی ساخت عناوین ریسینگ و بهتر کردن تجربه مفهوم رانندگی به زمینه‌ای جذاب برای سازندگان بازی تبدیل شده بود. آن‌ها به دنبال ساخت بازی‌هایی بودند که حس رانندگی را با حالت‌هایی چون تعقیب و گریز و یا رانندگی با سرعت ترکیب و به نمایش بگذارند. نتیجه این تلاش‌ها را می‌توانید در عناوینی چون Gran Turismo ببینید. اما همه این تلاش‌ها نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز نداشتند. یکی از این عناوین در دست توسعه، اولین نسخه Grand Theft Auto یا همان GTA بود. زمانی که بازی مراحل تولیدش را پشت سر می‌گذاشت خطایی عجیب در بازی دیده شد. طرح اولیه بازی Grand Theft Auto ساخته شده بود تا معماری تعقیب و گریز به دنیا عناوین این سبک اضافه شود. اما مشکل اصلی نحوه عجیب عملکرد سیستم تعقیب و گریز بود. به دلیل باگ‌ها و خطاهای نامشخص در برنامه‌نویسی و اجرا همه چیز در روند گیم‌پلی به‌طور عجیبی اغراق شده بود.

اما این تنها مشکل تیم سازنده نبود. در ابتدا قرار بود بازی برای سگا جنسیس منتشر شود اما به دلیل تغییر نسل و عرضه و شهرت کنسول‌های جدید پروژه به‌طور کامل لغو شد. کمی بعدتر دوباره نگاه تیم سازنده به پروژه افتاد و آن‌ها تصمیم گرفتند تا آن را به عنوانی با سبکی متفاوت‌تر از آنچه که مشغول ساختش بودند بسازند. این بار قرار شد تا بازی برای نماینده نینتندو منتشر شود. در همین زمان اولین کنسول سونی یا PS1 هم وارد بازار رقابت شد و دوباره این رقابت سنگین سبب شد تا پروسه ساخت Grand Theft Auto متوقف شود. درنهایت پس از این توقف دوباره هدف نهایی تیم توسعه این شد تا بازی را روی DOS بسازند. کمی بعدتر بازی راهی پلتفرم‌های دیگری چون ویندوز و پلی استیشن هم شد. به دلیل جزئیات موجود در بازی کنسول‌هایی که در آن زمان سخت افزار ضعیف‌تری داشتند نمی‌توانستند این بازی را پخش کنند. یکی از آن کنسول‌ها گیم‌بوی کالر بود.

کنسولی که علی‌رغم عدم امکان اجرا این بازی، تیم سازنده به دنبال انتشار بازی روی آن بودند. درنهایت تلاش تیم DMI Design یا بهتر است بگوییم راکستار کنونی در بهینه سازی این بازی به نتیجه رسید. Grand Theft Auto بالاخره برای گیم بوی کالر هم منتشر شد. انتشار این بازی در آن زمان یک دستاورد بزرگ به حساب می‌آمد که راکستار موفق شد تا از پس آن با موفقیت در بیاید. مواردی که تاکنون گفتیم، جزئیاتی بودند که بیشتر به فرآیند توسعه بازی مربوط می‌شدند. شاید برای شما هم جالب باشد که بداند روی کاور اولین نسخه از این فرانچایز محبوب و بزرگ می‌توانید برج ترامپ را ببینید. از آنجایی که قرار بود همه چیز در یک مترو پلیس اتفاق بیفتد، طراحان کاور بازی مستقیما به مرکز نیویورک رفتند. آن‌ها عکسی از پلیس نیویورک مربوط به سال ۱۹۸۰ که در پلیموث گران فیوری و در تقاطع خیابان پنجم و خیابان ۵۶ قرار دارد را انتخاب کردند. اگر کمی به عکس دقت کنید می‌توانید برج ترامپ در پس زمینه تصویر ببینید.

درنهایت زمان انتشار فرا رسید. Grand Theft Auto در سال ۱۹۹۷ راهی بازار شد و توانست تقریبا همه را به شگفتی وادار کند. با اینکه نقطه شروع و پایان ماموریت‌ها مشخص بود اما روند و شیوه انجام ان‌ها به عهده بازیکن بود و هرطور که می‌خواست می‌توانست این ماموریت را انجام دهد. پذیرش این مسئله بسیار امر پیچیده‌ و خاصی در ان زمان به‌نظر می‌رسید. وجود چنین امضاهایی سبب شد تا آمار فروش خیره کننده‌ای نصیب تیم سازنده آن شود. منتقدان اما نمره چشم گیری به این عنوان ندادند. علی‌رغم اینکه بازی رکورد فروش ۱ میلیون واحدی را زده بود اما منقدان به این بازی امتیاز ۷۹ را دادند.

Grand Theft Auto 2

با استقبالی که از قسمت اول انجام شد بدون درنگ راکستار نورث سراغ ساخت قسمت جدیدی از این بازی رفت. این بار تلاش بیشتری صورت گرفت تا نقاط ضعف اولیه به‌طور کامل از بین بروند و تجربه‌ای به مراتب با کیفیت‌تر ارائه دهند. در Grand Theft Auto 2 کمی فرم ماموریت‌ها به ترور نزدیک‌تر شد. همچنین برخلاف نسخه قبلی که گرافیکی ساده‌تر داشت، این بار با اضافه کردن بخش‌هایی سینمایی که به صورت یک فیلم بودند و همچنین تغییرات در گرافیک محیطی بازی، جلوه‌های بصری بازی را چند پله ارتقاء دادند.

Grand Theft Auto 2 همچنان دیدگاهش نسبت به پلتفرم‌های هدفش را تقریبا ثابت حفظ کرده بود. دومین نسخه رسمی از فرانچایز Grand Theft Auto مانند پدرش برای پلی استیشن، رایانه‌های شخصی (ویندوز)، گیم بوی کالر و دریم کست در سال ۱۹۹۹ در دسترس قرار گرفت. این عنوان به صورت تک نفره و چند نفره امکان تجربه داشت و علاوه‌بر تمامی ویژگی‌های خاص و جذابش، موسیقی‌های متن آن یکی از خاطره انگیزترین نمونه‌های موجود بودند. موسیقی متن نسخه اول هم نقدهای خوبی را دریافت کرد و به عبارت بهتر دید مثبتی نسبت به آن ایجاد شد. به هرحال تجربه نسخه اول کمک کرده بود تا موسیقی‌ها بهتر از قبل شوند.

این بار نوعی از قابلیت‌های پنهان هم در بازی تعریف شده بود که اگر کاربر در تعریف اسم خود در بازی یکی از اسم‌های مشخص شده را انتخاب می‌کرد، در شروع بازی ویژگی‌هایی برای او باز می‌شد. این ویژگی‌ها بسته به انتخاب کاربر عموما قابلیت‌هایی مانند عدم تعقیب پلیس و یا انرژی بی‌نهایت، مقداری پول و غیره بودند. با اینکه راکستار نورث تمام تلاشش را کرده بود که امتیاز منتقدان نسبت به خودش را ارتقاء دهد اما نتوانست موفق عمل کند و درنهایت با کسب امتیاز ۷۰ به کارش پایان داد.

Grand Theft Auto 3

باتوجه به واکنش‌های متناقضی که به دو نسخه اول Grand Theft Auto نشان داده شد، راکستار نورث بالاخره تصمیم گرفت تا چالشی بزرگ را به جان بخرد و بازی را کاملا سه بعدی و از نمای سوم شخص بسازد. این درحالی است که در زمان ساخت دو نسخه اول هم امکان ساخت جهانی سه بعدی برای بازی‌ها وجود داشت. از سوی دیگر علاوه بر تعویض دنیا دو بعدی و سه بعدی داستان سرایی و شخصیت پردازی بازی نیز تا حد بسیار زیادی متحول شد. این تحول آنقدری به درستی انجام شد که هنوز هم بسیاری کارکتر کلود اسپید را به یاد دارند و از آن به عنوان یکی از بهترین شخصیت‌های دنیا ویدئو گیم یاد می‌کنند.

GTA 3 درکنار تغییراتی که بالا گفتیم، پلتفرم‌های مقصدش هم تغییر داد. البته این مسئله به زمان انتشار این بازی هم مربوط بود. بازی در دوران درخشش پلی استیشن 2 به صورت رسمی در دسترس قرار گرفت. درمجموع این عنوان را روی پلی استیشن 2، ویندوز، مک و ایکس‌باکس ببینیم. چند سال بعد هم به دلیل محبوبیت بالا این عنوان، شاهد انتشار نسخه اندروید و اى او اس آن هم بودیم. سومین عضو فرانچایز GTA یک انقلاب بزرگ در دنیا بازی بود.

این انقلاب نه تنها این خانواده را معروف و درخشان کرد، بلکه توانست با تعریف استانداردهای جدید عناوین بزرگ و بسیار موفق دیگری هم پدید آورد. بازی‌هایی چون Mafia، Watch Dogs، Sleeping Dogs و Saints Row همگی عناوینی هستند که اقتباسی موفق از این نسخه هستند. این بار نه تنها راکستار موفق شد نظر منتقدان را جلب کند بلکه با کسب نمره‌ی خارق‌العاده ۹۷ روی پلی استیشن 2 خودش را به اثری ماندگار تبدیل نماید. نسخه ویندوز هم با امتیاز ۹۳ در دسترس مخاطبان قرار گرفت. در نهایت Grand Theft Auto 3 با کسب چندین افتخار مختلف و متعدد و آمار فروشی شگفت‌انگیز به کار خودش پایان داد و از خودش برای ما یک شاهکار نوستالژیک بر جای گذاشت.

Grand Theft Auto: Vice City

پس از پایه مستحکمی که راکستار نورث با ساخت Grand Theft Auto 3 برای خودش ایجاد کرد، بدون درنگ به سراغ ساخت عنوان بعدی این فرانچایز با نام Grand Theft Auto: Vice City رفت. GTA: Vice City در سال ۲۰۰۲ با نویسندگی دن هوسر و جیمز ورال به صورت رسمی منتشر شد. این عنوان همراه با ارتقاءهایی براساس نسخه قبلی ساخته و منتشر شد. بیشتر تمرکز سازندگان بر داستان بازی بود و این نسخه هم توانست تجربه خوبی را به مخاطبان ارائه دهد.

داستان این قسمت براساس افراد و اتفاقات واقعی در میامی در سال‌ ۱۹۸۰ و بهتر بگوییم، دهه ۸۰ میلادی است. تیم سازنده این بازی، از فیلم و سریال‌های آن زمان چون صورت‌ زخمی و میامی وایس ایده‌هایی را برداشتند. راکستار برای ساخت این بازی سعی کرد تا جای ممکن همه چیز را براساس واقعیت بسازد. به همین دلیل هم تیم سازنده تحقیقات میدانی بسیار زیادی را انجام داد. این بار کارکتر اصلی بازی تامی ورستی بود. کارکتری که خط و خطوط‌های شخصیتی او خیلی مانند دیگر گنگسترها نبود. همین مسئله امضاء شخصیتی او شد. همچنین این شخصیت هم به برندی برای این عنوان مبدل گردید. در سری مقالات از یادرفتگان به این شخصیت اشاره‌ای داشتیم.

بازی تنها در حالت تک نفره قابل تجربه بود. تامی امکان شنا کردن نداشت و درمجموع بازی مورد استقبال نسبی قرار گرفت. داستان تامی ورسیتی با اینکه نتوانست امتیاز متایی برابر با GTA 3 بگیرد اما موفق شد تا با کسب امتیاز ۹۵ روی پلی استیشن 2 بدرخشد. همچنین این بازی توانست امتیاز ۹۴ را روی رایانه‌های شخصی دریافت کند. همانند بازی سوم، Grand Theft Auto: Vice City هم راهی گوشی‌های هوشمند شد و امتیاز ۸۰ را بدست آورد.

Grand Theft Auto: San Andreas

و اما به بازی کارل جانسون رسیدیم. عنوانی به نام Grand Theft Auto: San Andreas که در ایران هم بسیار مورد استقبال قرار گرفت. سن آندریاس به عنوان پنجمین عضو رسمی خانواده جی‌تی‌آ در سال ۲۰۰۴ و دو سال پس از نسخه وایس سیتی منتشر شد. این بازی با بزرگ‌تر کردن نقشه و متفاوت‌تر کردن خط داستان و معرفی شخصیت‌های جذابی چون کارل جانسون بار دیگر انقلابی‌تر از قبل ظاهر شد. عنوان یاد شده توانست با تکیه بر این پتانسیل‌ها به پرفروش‌ترین بازی پلی استیشن 2 تبدیل شود. راکستار با این نسخه از GTA توانست به صورت میان نسلی در میدان رقابت حاضر شود. به عبارت بهتر علاوه‌بر پلی استیشن 2 و ایکس باکس، این بار بازی مورد بحث را روی پلی استیشن 3 و ایکس باکس 360 هم دیدیم.

تنوع وسایل نقلیه تا حد زیادی در این نسخه زیاد شده بود. تقریبا از هرنوع وسیله نقلیه‌ای که فکرش را بکنید در بازی وجود داشت. این مسئله درکنار امکانات شخصی سازی بسیار زیادی که در آن زمان برای بازیکن وجود داشت را می‌توان از دلایل درخشش این نسخه دانست. نقشه بازی و گستره شخصیت‌های بازی هم تا حد ایده‌آلی در آن زمان زیاد شده بودند. راکستار هزینه ساخت Grand Theft Auto: San Andreas را ده میلیون دلار اعلام کرد. این ترکیب راکستار نورث که به قطع هیچگاه از یاد مردم نمی‌رود توانست تا همانند نسخه وایس سیتی امتیاز متا ۹۵ را روی پلی استیشن 2 بگیرد.

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره داشتیم سه نسخه GTA 3، وایس سیتی و سن آندریاس محبوبیت زیادی در میان گیمرها داشته و دارند. این محبوبیت سبب شد تا علی‌رغم نقدهای منفی وارده نسخه بازسازی شده آن‌ها را هم بار دیگر در سال ۲۰۲۱ ببینیم. در مجموعه مقالات از یادرفتگان به شخصیت‌پردازی و هویت کارل جانسون پرداختیم.

Grand Theft Auto 4

پس از دو نسخه که بدون داشتن شماره مشخصی ساخته شدند، حال زمان آن رسیده بود تا عنوانی دیگر با شماره‌ای جدید که نشان از تحولات آن نسخه دارد ساخته و منتشر شود. در GTA 4 داستان بازی در لیبرتی سیتی روایت می‌شود. شهری که براساس نیویورک ساخته شده و البته این اولین بار نبود که داستانی در آن روایت می‌شد. آنچه که مشخص است راکستار فرمول موفقیتش را از دل تجربیاتش استخراج کرده بود. این یعنی دقیقا می‌دانست چه چیزی را باید در یک بازی قرار دهد تا به نتیجه مطلوب برسد و همه را به شگفتی وا بدارد.

بدون شک یکی از این فاکتورها شخصیت پردازی قهرمان اصلی داستان یا به عبارت بهتر پروتاگونیست بازی است. در این نسخه داستان کارکتری به نام نیکو بلیک برای ما روایت شد. شخصیتی که از کشورهای جنوب شرقی اروپا برای دیدن پسر عمویش رومن بلیک به آمریکا سفر می‌کند. ملیت دقیق نیکو هیچ‌گاه ذکر نشد. اما به‌نظر می‌رسد او یا اهل روسیه، یا صربستان است. دلیل این مسئله هم بسیاری به زبان صربی صحبت کردن نیکو می‌دانند. به هرحال می‌توان او را اصالتا اهل مناطق یوگسلاوی دانست. شروع ماجرای او از این نگاه خودش سبب برقراری ارتباط بسیاری با این شخصیت در نگاه اول شد. درکنار شخصیت پردازی و داستان نویسی قوی، Grand Theft Auto 4 از المان‌های جدیدی در گیم‌پلی‌اش استفاده می‌نمود.

این المان‌ها موفقیت این بازی را تا حد زیادی تضمین می‌کردند. این بار منتقدان امتیاز متا 98 را به این بازی دادند. این امتیاز بیشترین نمره داده شده به عناوین فرانچایز GTA بود. جنجال‌ها و حواشی بسیار زیادی دور تا دور ششمین نسخه اصلی از این خانواده فرا گرفته بود. این حواشی بیشتر به مسائلی چون سیاست، خشونت، استفاده از الکل و مسائل جنسی اشاره داشتند. در نتیجه برگزاری دادگاه‌های مختلف تصمیم نهایی این شد که نسخه‌ای سانسور شده از این بازی منتشر شود. شکایت‌های مختلفی برعلیه این بازی و تیک تو شد که تیم سازنده و کمپانی ناشر این بازی با جدیت تمام مقابل تمامی آن‌ها ایستادند. به هرحال Grand Theft Auto 4 هم با کسب افتخارات متعدد و کسب چند رکورد جدید برای خانواده جی‌تی‌آ به کار خودش پایان داد.

Grand Theft Auto V

و درنهایت رسیدیم به آخرین نسخه منتشر شده، پرفروش‌ترین، پر افتخارترین، محبوب‌ترین و در عین حال منزجر کننده‌ترین عنوان این فرانچایز یعنی GTAV. تقریبا ۹ سال از اولین روزهایی که این بازی را روی کنسول‌های نسل هفتمی دیدیم و تجربه کردیم می‌گذرد. اما هنوز هم می‌بینیم که این بازی در صدر چارت‌های فروش است و نامش از سر زبان‌ها نیفتاده. جهان گسترده، طراحی شخصیت‌های متنوع و وجود چند خط داستانی همه و همه دست به دست هم دادند تا بازی تازه بماند. البته تاثیر بسته‌های الحاقی و بروزرسانی‌های چپ و راست راکستار را هم نمی‌توان نادیده گرفت.

بخش آنلاین هم که کاملا تعریف خودش را دارد و هیچ حرفی برای گفتن باقی نمی‌گذارد. Grand Theft Auto V موفق شد تا چندین و چند رکورد راکستار و دنیا گیم را تغییر دهد. و هنوز هم به مسیرش پایان نداده. این یعنی راه‌های زیادی وجود دارند که او طی خواهد کرد. راکستار نورث بدون هیچ درنگی و پس از انتشار GTA 4 برای ساخت این عنوان اقدام کرد. طی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ بیشتر از هزار نفر از کارمندان راکستار روی توسعه این بازی کار کردند. مقام پرفروش‌ترین بازی پلی استیشن 4 دوباره به این بازی رسید. تیم توسعه‌دهنده برای نزدیک شدن جزئیات بازی به حقیقت سعی کردند تا از مناطق واقعی در ساخت بازی کمک بگیرند.

یکی از مناطقی که به عنوان گزینه اول روی میز راکستار قرار گرفت، منطقه کالیفرنیا بود. اگر تنها چند عکس ساده از مناظر مناق مختلف کالیفرنیا ببینید و آن را با مناظر GTA V مقایسه کنید، خواهید دید که این مناطق شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند. ویژگی‌ها و امکانات شاهکار این بازی سبب شد تا منتقدین امتیاز متا ۹۷ را به آن بدهند. با اینکه تقریبا همه ما از دست سکوت راکستار درخصوص ساخت GTA 6 خسته شدیم و حتی او را بابت انتشار نسخه نسل نهمی Grand Theft Auto V بسیار مورد نقد قرار دادیم، اما بی شک نمی‌توان ارزش این بازی را نادیده گرفت. بازی یاد شده از معدود عناوینی است که توانست تا حدودی تجربه‌ای صحیح و بسیار نزدیک به جهان واقعی و زندگی در یک شهر بزرگ را به نمایش بگذارد.